Jinekolojik Ultrason
Jinekolojik Ultrason, günümüzde ultrason cihazlarının yaygınlaşması sonucu jinekolojik ultrasonografi, hemen hemen her jinekolojik muayene ile eş zamanlı yapılmaktadır. Ancak bu yöntem, tedavi aşamasında hiçbir zaman tam olarak ana muayenenin yerini tutmaz. Her ikisi birbirini tamamlayıcı yöntemlerdir.
Jinekolojik ya da pelvik ultrason 2 yöntemle yapılabilir: Karından yapılan transabdominal ultrason ve vajenden yapılan transvajinal ultrason.
Trans Abdominal Ultrasonografi
Bekar hastalarda vajinal yol uygun olmadığı için sadece transabdominal ultrason yapılır. Bunun için hastanın idrara sıkışık olması gerekir. Dolu mesane akustik bir pencere görevi yapıp iç genital organların daha net görülmesini sağlar. Bekar olmayan hastalarda her 2 yöntem de uygulanır, ancak transvajinal ultrason üstünlükleri nedeniyle tercih edilir. Yine de bazı istisnai durumlarda diğer yöntemin de sıklıkla uygulandığı görülmektedir.
Transvajinal Ultrasonografi
Transvajinal ultrasonla yapılan muayenede hastanın sıkışması(çoğu zaman hastalara sıkıntılı zamanlar yaşatır) gereksizdir, hatta mesanenin tamamen boşaltılması istenir. Vajinal yolda iç genital organlar daha yakın olduğundan alınan görüntüler çok daha net ve yol göstericidir. Yalnızca, pelvisdışına çıkmış büyük kitlelerde vajinal ultrason yetersiz kalabilir bu durumda hastada her 2 yöntemle de ultrason yapılabilir. Jinekolojik ultrasonografi ile rahim, yumurtalıklar ve alt karın organları değerlendirilir. Rahmin iç zarının kalınlaşması (endometriyal hiperplazi), iç zarındaki polipler (endometriyalpolip), rahimdeki myomlar, rahim anormallikleri, yumurtalıktaki kistler vetümörler ve bu bölgedeki diğer kitleler (abse, hematom, dış gebelik vb) jinekolojik ultrasonografi ile saptanabilir. Saptanan kitlelerin özellikleri de (katıya da kistik olması gibi) ultrason ile daha net belirlenebilir. Ultrason ayrıca kısırlık tedavisi uygulanan hastalarda gelişen yumurtanın takibi ve çatlamasının gözlenmesi amacıyla da kullanılır. Bu işleme folikülometri adı verilir. Unutulmaması gereken nokta ultrason tanı için ikincil bir araçtır ve ancak jinekolojik muayene ile birlikte tanı değeri artar.