Konizasyon, Küretaj ve Biyopsiler
Endometrium Biyopsisi
Endometriumun sadece bir yerinden örnek almak için yapılan girişimdir. İnfertilite vakalarında özel ince küretlerle ( ör.Novak küreti) konizasyon aksine serviksi dilate etmeden yapılır. Anestezi gerektirmez. İnfertil kadınlarda ovülasyon tayininde gerçeği en iyi yansıtan yöntemdir. Genellikle beklenen adetten 2 gün önce yapılması en uygundur.
Serviks Biyopsisi
Servikste çıplak gözle şüpheli yerlerden özel biyopsi pensleri ile doku örneği alınır (punch biyopsi). Pens yoksa bisturi ve pensetler de kullanılabilir. Serviks biyopsisi, vulva-vaginaya göre çok daha az ağrı verici olduğu için anestezi olmadan da yapılabilir. Eğer biyopsi pozitif veya şüpheli smearlar için yapılıyorsa , kolposkopiden yararlanılmalı veya Schiller testi yapılmalıdır. Kolposkopi yoksa klasik olarak saat kadranı yönünde, saat 3,6,9,12 hizalarından biyopsi ve ince küretle endoservikal küretaj (biyopsi) beraber yapılır.
Küretaj
Dilatasyon ve küretaj, tanı ve bazen de tedavi amacıyla yapılan bir girişimdir. Tanı amacıyla yapılan endometrium biyopsilerinde sadece hormonal değerlendirme hakkında fikir elde edilir. Bu nedenle kanserde lezyonun gözden kaçmaması için full küretaj yapılmalıdır. Serviks 8 nolu Hegar bujisi geçene kadar metal bujilerle dilate edilir. Daha sonra endometrium kürete edilir. Yöntem ağrılıdır ve anestezi altında yapılması gerekir. Eğer girişim endometrial veya endoservikal kanser tanısı için yapılıyorsa fraksiyone olarak yapılmalıdır (önce endoserviks sonra endometrium kürete edilir). Alınan doku örnekleri ayrı ayrı patoloji laboratuarına gönderilir. Burada önemli bir nokta endometriumun tam (full) olarak kürete edilmesidir. Doğum sonrasında plasentaretansiyonu olan hastalarda uterin kavitede kalan parçalar Bumm’un önerdiği büyük küret ile temizlenir. Prosedürün adı”Bumm küretaj”dır.
Konizasyon
Konizasyon, serviksin anestezi altında koni biçiminde çıkarılmasıdır. Konizasyonun; servikal biyopsiden 2 önemli farkı vardır. Biyopside bazen saptanması mümkün olmayan, invazyon alanı ve derinliği kesin olarak tanımlanır. Ayrıca tedavi yöntemi olarak da kullanılır. Konizasyonda , serviksten çıkarılan doku koni şeklinde olup, koninin tabanı endoserviks, tepesi ise ektoservikstedir. Bu koninin tabanı tepesi tranfarmasyon bölgesini içine almalıdır. Tranformasyon sınırı, gençlerde servikal kanalın dışına, yaşlılarda ise servikal kanalın içine yakındır. Bu nedenle özellikle tanı amacıyla yapılan konizasyonlarda, yaşfaktörü göz önüne alınarak koninin tepesinin derinliği belirlenmelidir. Erken kanser tanısında invazyon derinliğinin saptanması ve kronik servisitis tedavisi, başlıca kullanım alanıdır. Bistüri ile yapılırsa soğuk konizasyon, elektokoter cihazı kullanılarak yapılırsa sıcak konizasyon adını alır. Kanser tanısı için yapılıyorsa soğuk konizasyon tercih edilir, çünkü sıcak konizasyonda alınan doku örneği bir dereceye kadar tahrip olmaktadır. Prosedür sırasında kollum dokusu sulandırılmış vazopressin, fenilefrin gibi vazokonstriktör maddelerle infiltre edilerek kanama azaltılır. Son yıllarda lazer kullanılarak veya özel bazı aletlerle (‘’loop”konizasyonu) de konizasyon yapılmaktadır.
Vulva-Vagina Biyopsisi
Vagina ve vulvada şüpheli yerlerden biyopsi, serviks için hazırlanan biyopsi pensi ile veya bisturi-pensetle yapılır. Genellikle biyopsi yerindeki kanama kompresyon ile durur. Durmadığı takdirde dikiş konabilir. Vagina veya vulva biyopsilerinde aneztezi kullanılabilir. Vulvada biyopsi yerini saptamak için şüpheli bölgeler 1 toluidin mavisi ile boyanır. Boya alan yerlerden biyopsi yapılamlıdır. Ayrıca jinekoloji ile ilgili malign hastalık şüphesi olan her kitleden açık ve iğne biyopsisi yapılabilir.