Kadında Kısırlık Nedenlerinin Başlıcaları

Kadında kısırlık nedenleri arasında en sık görülenidir. Normal koşullarda, her ay yumurtalıklardaki olgunlaşmamış yumurtalardan bir tanesi gelişip büyüyerek çatlar ve yumurtlama (ovulasyon) meydana gelir. Anovulasyon yumurtlamanın olmamasıdır. Adet düzensizlikleri ve infertilitenin en önemli nedeni anovulasyondur. Adet görüldüğü halde ovulasyon olmayabilir. Yumurtlama bozukluğunda ya yumurtlama hiç olmuyordur ya da seyrek ve düzensiz bir şekilde oluyordur. Adetlerin seyrek olması veya hiç görülmemesi çoğu zaman bir yumurtlama bozukluğunu gösterir ancak adetlerin tamamen düzenli olduğu durumlarda da yumurtlama bozukluklarına rastlanabilir. Yumurtlama bozukluklarının başlıca sebepleri şunlardır: 

1.Hipogonadotropik hipogonadism; Beyinden salgılanıp yumurtalıkları uyaran hormonların yetersizliği söz konusudur.

2.Hipergonadotropik hipogonadism; Yumurtalıkların erken yaşlarda artık hormon üretememesine bağlı bir durumdur. Erken ovarian yetersizlik veya erken menopoz olarak adlandırılır. Ancak yumurta bağışı ile gebelik gerçekleştirilebilir. Bugünün tıp imkanlarıyla henüz tedavisi yoktur.

3.Hiperprolaktinemİ; Prolaktin beyinde hipofiz adı verilen bir bölgeden salgılanan bir hormondur. Kandaki normal değeri 10-25 ng/ml’dir. Vücuttaki asıl görevi süt üretilmesidir; Prolaktin fazlalığı (hiperprolaktinemi) adet gecikmelerine ve galaktore yani memelerden süt gelmesine neden olabilir. Prolaktin, düzenli adet görmede rol alan ve prolaktin gibi hipofizden salınan GnRH adı verilen hormonların salınımını bozarak adet gecikmelerine ve kısırlığa neden olabilir. Prolaktin düzeyi ile klinik bulgular çoğu zaman birbiri ile paralel olmazlar. Prolaktini yüksek kadınların bir kısmında hipofizde adenom adı verilen tümör bulunur. Büyüklüğü 10 mm’den az olan tümörlere mikroadenom, daha büyük olanlara ise makroadenom adı verilir. Bu tümörler kötü huylu (malign) değildir.

Tedavisi : Eğer tek sorun galaktore ise genellikle tedavi gerektirmez. Beraberinde prolaktin de yüksek bulunur ise seviyesi önemlidir. Eğer 100 ng/ml’den düşük ise ileri bir tanı yöntemi gerekmez. İlaç tedavisinden fayda görür. İnfertilite nedeninin prolaktin yüksekliği olarak saptandığı ve değerin 100’den düşük olduğu hastaların %80’i ilaç tedavisi ile gebe kalır. Eğer değer 100 ng/ml’den yüksek bulunur ise ileri tetkik gerekir. Çekilen filmler neticesinde mikroadenom bulunur ise yine tek başına ilaç tedavisi ve takip önerilir. 100 den büyük değerlerde ise cerrahi gerekli olabilir.

4.Polikistik over sendromu : ( Stein-Leventhal sendromu) Kadınlarda en sık rastlanan hormon bozukluğu polikistik over sendromudur. Hastalık genelde adet düzensizliği, sivilce, yağlı cilt, tüylenmede artış, infertilite (kısırlık), ve kilo artışı gibi belirtiler verir. En sık rastlanılan düzensizlik seyrek adet görme şeklindedir. Zaman zaman amenore yani hiç adet görmeme olabilir. Gecikmeyi takiben görülen kanama genelde fazla miktarda ve uzun süreli olur. Yumurtalıklarda normalden fazla sayıda yumurta bulunmakta ve bunlar erkeklik hormonu salgılayarak normal yumurta gelişimini engellemektedirler.